Жас ұрпақ дұрыс өмір салтын ұстанбайды, ал кейбір жағдайларда тұқым қуалап берілетін қасиеттері соншалықты жақсы болмайды, сондықтан жастардың үлкен пайызы баласыз адамдар қатарын толтыру қаупіне кез болады. Жасөспірімдердің репродуктивті денсаулығы нашар.

Оған кері әсер ететін факторларға мыналар жатады:

– жыныстық өмірдің ерте басталуы;

– жыныстық жолмен берілетін аурулардың үлкен пайызы;

– алкогольді ішетін және темекі шегетін жастар санының көптігі.

Мұның бәрі өте жас қыздардың түсік жасатуға келетіндігіне әкеледі және бұл олардың репродуктивті денсаулығына әсер етпеуі мүмкін емес. Бұл жыныс жүйесіндегі әртүрлі ауруларға, айлық циклдің бұзылуына әкеледі. Статистикаға сүйенсек, отбасылық өмірдің басталуына қарай әрбір екінші адамда адамның репродуктивті денсаулығына тікелей немесе жанама әсер етуі мүмкін созылмалы аурулары болады. Сондықтан соңғы кездері медицина қызметкерлері ғана емес, бүкіл қоғам осы мәселеге қатты алаңдаулы.

Адамның репродуктивті денсаулығы мен қоғам бір-бірімен тығыз байланысты. Репродуктивті денсаулықты сақтау шарттары:

1. Қалаусыз жүктіліктің алдын-алу бірінші орында тұруы керек;

2. Жыныс жүйесінің барлық ауруларының алдын-алумен және емдеумен белсенді айналысу керек;

3. Қазіргі заманғы контрацептивтер сізге қажетсіз жүктіліктің алдын алуға мүмкіндік береді, оларды қолдану керек;

4. Жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың барлығын дұрыс емдеу. Кез-келген жүктілікті жоспарлаған жөн;

5. Салауатты өмір салтын ұстану керек;

6. Жеке бас гигиенасы ережелерін қатаң сақтау керек, бұл тек қыздарға ғана емес, ер адамдарға да қатысты;

7. Иммунитетті күшейту керек;

8. Дұрыс тамақтануға тырысу керек және денсаулыққа зиянды тағамдарды жемеу қажет.

Әйелдің репродуктивті денсаулығы ана құрсағында қалыптаса бастайды, осы сәттен бастап болашақ жыныс жасушаларының түзілуі жүреді. Осы кезеңде олардың қаншасы қалыптасса, соншасы кейінірек әйел өмірінің репродуктивті кезеңінде жетіледі. Болашақ ана қызының репродуктивті жүйесінің қалыптасуына жауапты екен. Туғаннан кейін және ересек жастағы нәзік жандылардың әрқайсысы өз денсаулығына, соның ішінде репродуктивті денсаулығына жағымды да, жағымсыз да әсер ете алады. Ерте жастан бастап ана сүтімен қыздарға гигиена мен өзін-өзі күтудің дұрыс негіздерін үйретіп, сіңіру керек. Кейде аналар бұл мәселеге тиісті назар аудармайды, сондықтан өте жас қыздар арасында жыныс және бөліп шығару жүйесінің аурулары көп. Осындай мәселелердің ішіндегі біріншілікті жыныстық жүйенің қабыну аурулары алады. Егер олар емделмеген болса, созылмалы түрге ауысады және болашақта әйелдің репродуктивті денсаулығына айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ерте түсік жасатудың алдын-алудың маңызы түсінікті шығар шығар, әсіресе біріншісі, болашақ ана болуды біржолата тоқтатуы мүмкін.

Соңғы жылдары репродуктивті денсаулықтың көрінісі алаңдатып жүр. Мұны келесі мысалдар дәлелдейді: бала туу жасындағы халықтың көп бөлігі әртүрлі инфекциялық және қабыну ауруларымен ауырады; ерлердің де, әйелдердің де репродуктивті денсаулығы күрт нашарлап келеді; ұрпақсыз некелер саны жыл сайын артып келеді; нәресте өлімі азаймай, керісінше көбейіп келеді; балалардың көп бөлігі генетикалық аурулармен туады; онкология қоғамымыздың дертіне айналуда, науқастардың көп бөлігі жас ұрпаққа жатады; ұлттың генофонды тез сарқылуда.

Сондықтан, әсіресе, жастардың репродуктивті денсаулығын нығайтуға және жақсартуға ерекше назар аудару қажет. Репродуктивті денсаулық сақтау жас отбасылар мен адамдардың репродуктивті денсаулығын сақтай алатын көптеген әдістерді, ем түрлері мен қызметтерді қамтиды. Әр түрлі аурулардың, әсіресе жыныстық салаға әсер ететін аурулардың алдын алу үшін көп жұмыс қажет. Тәрбие отбасынан басталып, оқу орындарында жалғасуы керек. Бұл туралы жас ұрпақпен сөйлесуіміз керек. Ерекше рөл атқаратын шаралар: түсік жасатудың алдын-алу, әсіресе ерте жаста; әр түрлі жыныстық жолмен берілетін инфекциялардан қорғану; отбасын жоспарлау және бала туу мәселелерін қарастыру. Адамның репродуктивті денсаулығы көп жағдайда өзіне байланысты.

«МАҚСАТТЫ КӨРІП ТҰРМЫН, КЕДЕРГІЛЕРДІ КӨРІП ТҰРҒАН ЖОҚПЫН»

Табысты адам «қиындықтар» тұрғысынан ойланбайды, олардың кез-келгені оған жаңа нәрсе білуге, бірдеңе үйренуге, шешім табуға және жетіле түсуге мүмкіндік береді. Әлем бізге көптеген мүмкіндіктер ұсынады, бастысы өз мүмкіндігіңізді жай ғана күтіп отырмаңыз.

ПОЗИТИВТІ ОЙЛАҢЫЗ

Егер бәрі сіз жоспарлағандай болмаса да - тәжірибе алып, әрі қарай жүріңіз. Әлемді позитивті қабылдау алға жылжуға күш береді. Есіңізде болсын, сәттілік әрдайым уәждеуіш бола бермейді, ол кейде сәтсіздік те болуы мүмкін. Егер бәрі оңайлықпен келсе, бұл шынымен қызықтырады ма?

ЖОҒАРЫ НӘТИЖЕГЕ ЖЕТУ

Егер сіз өзіңіздің жұмысыңызды әрең дегенде істесеңіз (тек жазадан құтылу үшін), сіздің табысқа жетуіңіз екіталай. Шын мәнінде табысты адам дамуға және жаңа биіктерге жетуге деген ұмтылыстың жетегінде жүреді, оны үнемі біреудің итермелеуі қажет емес.

ӨЗІНЕ СЕНІМДІЛІК ЖӘНЕ ӨЗІН-ӨЗІ ЖОҒАРЫ БАҒАЛАУ

Бұл нарциссизмге емес, ақылға қонымды жоғары бағалауды білдіреді. Бұл тұрақты өзіне деген сенімділік жеңістер мен жеңілістерді дұрыс қабылдауға, сондай-ақ әрдайым кеңестер мен пікірлерді дұрыс түсінуге көмектеседі.

ЖАУАПКЕРШІЛІКТІ ӨЗІНЕ АЛУ

Егер сіздің бақытсыздығыңызға сізден басқалардың бәрі кінәлі екеніне сенімді болсаңыз (әріптестер, сыртқы жағдайлар, нарықтағы жағдай, тіпті ауа-райы), сіз үшін жетістікке жету өте қиын болады. Өмірдегі заттар мен оқиғалардың көпшілігі өзіңізге байланысты болатындығын түсіну және қабылдау үшін біраз күш керек.

БАСҚАЛАРДЫ ТЫҢДАЙ ЖӘНЕ ЕСТИ АЛУ

Адамды тыңдау сізге өмірде көптеген артықшылықтар береді. Тыңдай білетін адамдар әрқашан басқалардан ерекшеленеді. Сіз және сіздің көзқарасыңыз ғана бар емес екенін ұмытпаңыз. Сізге адам дұрыс емес болып көрінсе де, оны тыңдаңыз - мүмкін сіз жаңа нәрсе үйренерсіз немесе жай адамның ықыласына бөленерсіз.

ЖАҒДАЙДЫ ТАЛДАУ ЖӘНЕ ОЙЛАУ ЖҮЙЕЛІЛІГІ

Әрдайым өзіңіздің өміріңізді талдаңыз. Бұл сәтсіздіктің себебі неде? Ал қазір неліктен барлығы ойдағыдай болды? Мақсатқа жету үшін не істеп жатқаныңызды ойлаңыз. Табысты адамдар әрдайым жағдайды жүйе ретінде қабылдайды.

ТӘУЕКЕЛГЕ БЕЛ БАЙЛАЙ АЛУ

Әрине, тәуекел ақылға қонымды болуы керек. Бірақ сіз одан қорықпауыңыз керек. Тек ештеңе жасамайтындар ғана қателеспейді. Қорқақ болмаңыз және өмір сізге ұсынған мүмкіндіктерден бас тартудың керегі жоқ екенін ұмытпаңыз.

ЕҢБЕККЕ ҚАБІЛЕТТІЛІК

Егер мақсат қойылған болса, онда оны жүзеге асыруды ешбір жағдайда кейінге қалдыруға болмайды. Сізге қорқыныш, жалқаулық, түрлі жағдайлар кедергі болмауы керек. Егер сіз мақсатыңызға шынымен қызығушылық танытсаңыз, еңбекке қабілеттілік сіздің маңызды қасиетіңізге айналады. Егер сіз өзіңізді орныңыздан қозғалуға мәжбүр еткен болсаңыз, тоқтатудың себебі неде?

ӨЗІН-ӨЗІ ДАМЫТУ ЖӘНЕ ӨЗДІГІНЕН БІЛІМ АЛУ

Үнемі жаңа нәрсені біліп, үйреніңіз. Бизнес тренингтер, семинарлар, кәсіби әдебиеттерді оқу ой-өрісті кеңейтеді, жеке және кәсіби дағдыларды жетілдіреді, мәселелерді шешудің жаңа тәсілдерін табуға көмектеседі. Күніне кемінде жарты сағат оқуға уақыт бөліңіз. Есіңізде болсын, егер сіз бәрін білемін деп ойласаңыз, сіздің дамуыңыз тоқтап қалған.

АҚШАҒА ДЕГЕН АҚЫЛҒА ҚОНЫМДЫ ҚӨЗҚАРАС

Ақша ресурстарын дұрыс бөлуге, жинауға, жаңа кіріс көздерін табуға тырысыңыз. Ірі сауда жасамас бұрын үш рет ойланыңыз. Есіңізде болсын, ақша мақсат емес, құрал болуы керек.

БАСЫМДЫҚТАРДЫ САУАТТЫ ҚОЯ АЛУ ҚАБІЛЕТІ

Басымдықтар - бұл өте күрделі психологиялық аспект, көбінесе бұл сіз қалаған мен қажет нәрсені таңдау болып табылады. Табысты адам әрдайым өзінің таңдауын жасауда ұзақ мерзімді негізге алады, кейде бұл үшін сіз өзіңіздің эмоцияларыңыз бен бір сәттік тілектеріңізді басып өтуіңіз керек. Бұл қиын көрінеді, бірақ жетістікке жету жолы оңай болмайды.

ӨЗІҢІЗБЕН ӨЗІҢІЗДІҢ ІШКІ ҮЙЛЕСІМДІЛІГІҢІЗ

Сіздің ұмтылыстарыңыз бір-біріне қайшы келмеуі керек. Егер сіз өзіңіздің іс-әрекеттеріңізге қарсылық білдірсеңіз, сіз ешқашан осыдан әрі қарай алға баса алмайсыз. Сіздің бойыңызда табысқа жету жолына өзіңіз салған ешбір кедергі болмауы керек.

ДЕМАЛЫССЫЗ ТАБЫС БОЛУЫ МҮМКІН ЕМЕС

Гаджеттерден толығымен немесе ішінара бас тартып, өзіңізге демалыс беріңіз. Уақытты табиғат аясында өткізіңіз немесе спортпен айналысыңыз, ұнайтын және сізге жағымды эмоциялар сыйлайтын нәрсені жасаңыз. Кез-келген адамға демалыс қажет - үзіліссіз жұмыс істеп тұрған қозғалтқыш бір күні жанып кетеді.